Mimo dużej aktywności naukowej ekonomistów zajmujących się problematyką konkurencyjności międzynarodowej nie przedstawiono dotąd jednoznacznego i niekwestionowanego stanowiska, które wskazywałoby, w jakim nurcie myśli ekonomicznej można ją umiejscowić. Ponadto, pojęcie to jest powszechnie stosowane w publikacjach, które nie mają charakteru opracowań naukowych. Ten ostatni aspekt dotyczy głównie doniesień prasowych, w których wykorzystuje się coroczne rankingi krajów w celu uzasadnienia realizowanej polityki gospodarczej lub jej krytyki.

Instytucjami wiodącymi w badaniach fenomenu zwanego konkurencyjnością międzynarodową są: Światowe Forum Ekonomiczne (World Economic Forum – WEF) oraz Międzynarodowy Instytut Rozwoju Zarządzania (Institute for Management Development – IMD). Od kilkudziesięciu już lat obie instytucje publikują raporty prezentujące międzynarodowe zestawienia rankingowe. Opracowania te są sporządzane według odmiennych metodologii pomiaru wskaźnika, który jest podstawą analiz porównawczych, ale w obu wypadkach punkt odniesienia stanowi produktywność makroekonomiczna.

W niniejszej monografii za podstawę badań autorskich związanych z konkurencyjnością międzynarodową przyjęto raporty WEF. Zaważył na tym fakt, że w publikacjach WEF rankinguje się około stu czterdziestu państw ze wszystkich regionów świata, natomiast raporty IMD obejmują około sześćdziesięciu krajów wysoko rozwiniętych. Liczba krajów jest główną przesłanką wyboru raportów WEF jako podstawy rozważań prezentowanych w niniejszej monografii.

Pod pojęciem konkurencyjności międzynarodowej WEF rozumie zbiór instytucji, polityk i czynników determinujący poziom produktywności gospodarki, który wyznacza poziom dobrobytu osiągany przez dany kraj.